Samenwerken in een verdeelde wereld

Samenwerking tussen verschillende organisaties is complexer dan ooit. We leven in een wereld waarin polarisatie steeds zichtbaarder wordt. Zowel in maatschappelijke als in organisatorische contexten is samenwerken ingewikkeld én essentieel om complexe vraagstukken effectief aan te pakken.

Polarisatie creëert scherpe tegenstellingen en verdeelt groepen, waardoor het moeilijk wordt om gezamenlijke beslissingen te nemen. Toch is samenwerken noodzakelijker dan ooit. OverkampAdvies is gespecialiseerd in het in beweging brengen van organisaties binnen deze complexe en veranderende contexten.

Is jouw interesse gewekt?

In dit artikel lees je meer over polarisatie in de samenleving en in organisaties. Welke dynamiek en welke rollen spelen mee? Kan sociocratische besluitvorming een antwoord zijn? Hoe pakt OverkampAdvies dat aan en is die aanpak iets voor jouw organisatie? Lees verder en je ontdekt het vanzelf.

Polarisatie: een verraderlijke dynamiek

Polarisatie ontstaat uit wij-zij-denken, waarbij groepen tegenover elkaar komen te staan. Dit gaat verder dan conflict, omdat er in een gepolariseerde situatie nauwelijks ruimte is voor dialoog of compromis.

Polarisatie zorgt ervoor dat partijen zich ingraven in hun eigen gelijk en elkaar niet meer als gelijken zien, maar als vijanden. Auteur en filosoof Bart Brandsma heeft een denkkader ontwikkeld dat inzicht biedt in de werking van polarisatie. Hij onderscheidt vijf belangrijke rollen die vaak voorkomen in een gepolariseerde omgeving:

• Pushers: actieve polariseerders, die duidelijk stelling nemen en anderen naar hun zijde trekken. Zij zorgen voor de brandstof die polarisatie voedt.
• Joiners: zij sluiten zich aan bij één van de polen, wat de tegenstelling versterkt. Zij hanteren niet per se dezelfde vastberadenheid als de pushers.
• Silent: de stille meerderheid, die niet kiest en passief blijft. Dus ook niet actief bijdraagt aan een oplossing.
• Bruggenbouwers: personen die verbinding proberen te leggen, maar soms onbedoeld polarisatie versterken.
• Zondebok: degene die door beide polen als schuldige en oorzaak van het probleem wordt aangewezen.

Deze dynamiek kan organisaties verlammen en samenwerking blokkeren.

Sociocratische besluitvorming: een antwoord op polarisatie?

Hoe kunnen organisaties toch effectief samenwerken in een gepolariseerde omgeving? Eén van de mogelijke oplossingen is het gebruik van sociocratische besluitvorming. Deze methode is gebaseerd op gelijkwaardigheid, consent en transparantie en biedt  een raamwerk waarin conflicterende belangen kunnen worden gehoord en besproken. Zonder dat het proces vastloopt.

Kenmerken van sociocratische besluitvorming zijn:

1. Gelijkwaardigheid en inclusiviteit

Alle deelnemers hebben gelijke zeggenschap over beslissingen. it zorgt ervoor dat alle stemmen – inclusief die van de silent en joiners – gehoord worden. Zo kun je een oplossing vinden die recht doet aan de verschillende gezichtspunten. Niet één groep krijgt de overhand. Ieders mening weegt mee. Dit voorkomt dat de wij-zij-dynamiek polariserend werkt.

2. Consent boven consensus

Sociocratie verschilt van veel traditionele besluitvormingsmethoden doordat het werkt op basis van consent in plaats van consensus. Consent betekent dat een beslissing kan worden genomen zolang er geen “overwegende bezwaren” zijn. Uitgangspunt is dat alle partijen tevreden genoeg zijn met het besluit, om het te kunnen en willen uitvoeren.  Partijen hoeven niet volledig in te stemmen.  Dit maakt het proces flexibeler en voorkomt stilstand. In een gepolariseerde omgeving is dit cruciaal, omdat het vaak onmogelijk is alle partijen volledig op één lijn te krijgen.

3. Transparantie in besluitvorming

Een ander belangrijk aspect van sociocratische besluitvorming is de transparantie. Door alle overwegingen, bezwaren en argumenten openlijk te bespreken, heeft iedereen inzicht in het proces en in elkaars standpunten. Dit helpt om wantrouwen te verminderen. Transparantie voorkomt dat iemand zich buitengesloten voelt en versterkt het vertrouwen in de besluitvorming.

4. Iteratieve besluitvorming

Sociocratie werkt iteratief, wat betekent dat besluiten continu kunnen worden bijgesteld op basis van nieuwe informatie of veranderende omstandigheden. Dit is een essentieel kenmerk in een dynamische en gepolariseerde context, omdat het organisaties de mogelijkheid geeft om beslissingen flexibel aan te passen. Dit helpt om de druk te verminderen om direct tot een ‘perfecte’ oplossing te komen, wat vaak een bron van polarisatie is.

OverkampAdvies: Beweging creëren in een verdeelde wereld

OverkampAdvies gelooft dat rust en vertrouwen de basis vormen voor effectieve samenwerking, ook in een gepolariseerde omgeving. We combineren het Denkkader Polarisatie van Brandsma met sociocratische besluitvorming om organisaties te helpen om te gaan met polarisatie en samenwerkingsverbanden in beweging te brengen.

Onze aanpak focust op gelijkwaardigheid en flexibiliteit, waardoor organisaties niet alleen kunnen blijven samenwerken, maar ook beter voorbereid zijn op verandering.