Samenwerken in een netwerk

In netwerken waar organisaties samenkomen om complexe vraagstukken aan te pakken, is samenwerking cruciaal. Of het nu gaat om publieke instellingen, zorgorganisaties of andere bedrijven, de uitdagingen waarmee je als organisatie wordt geconfronteerd zijn zelden geïsoleerd. Samenwerking met vele andere partijen is vereist.

Complexe netwerken brengen specifieke uitdagingen met zich mee op het gebied van besluitvorming. OverkampAdvies heeft daar veel ervaring mee. De expertise die we hebben opgebouwd benutten we graag om beweging te brengen in organisaties en in netwerken.

Is jouw interesse gewekt?

In dit artikel lees je hoe organisaties succesvol kunnen samenwerken in complexe netwerken en welke rol besluitvorming speelt bij het bereiken van organisatie- en netwerkdoelen. Je krijgt praktische inzichten en tools die hierbij helpen en je ontdek meer over de bewezen effectieve aanpak van OverkampAdvies.

Waar begin je met samenwerken in netwerken?

Een netwerk bestaat uit meerdere organisaties en actoren die elk hun eigen doelen, belangen en manieren van werken hebben. In theorie klinkt netwerksamenwerking als een natuurlijk proces waarin zelforganisatie centraal staat. De realiteit is echter anders. Zoals Willems, Linck en Kaats in “Organiseren in en met netwerken” aangeven, zijn netwerken wel degelijk te organiseren. De samenwerking in netwerken vraagt om een goede structuur, duidelijke spelregels en effectieve leiderschap.

Wie zijn de actoren en wat drijft hen?

Een van de eerste stappen in een samenwerkingsverband is het vaststellen van de actoren: wie doet er mee? Dit is cruciaal omdat elk van de betrokkenen verschillende rollen, verantwoordelijkheden en bijdragen heeft. Identiteit speelt een belangrijke rol in dit proces. Wat verbindt de partijen? Welke gezamenlijke ambitie drijft hen? Deze elementen vormen de bouwstenen van een succesvol netwerk.

Begin gewoon

Het is van belang deze bouwstenen helder te krijgen en vervolgens een gezamenlijke identiteit te creëren die partijen verenigt en richting geeft. Het is niet nodig samenwerking eerst tot in de puntjes voor te bereiden, juist niet. In plaats van te blijven hangen in theoretische modellen of uitgebreide planningsprocessen, is het vaak beter om gewoon te beginnen. Door de eerste stap te zetten, ontstaat een dynamiek waarin partijen al doende leren en ontdekken wat werkt. Dit pragmatische uitgangspunt helpt stagnatie te voorkomen en stimuleert actie, zelfs in een onzekere omgeving.

Besluitvorming in complexe netwerken

Een grote uitdaging in complexe samenwerkingsverbanden is besluitvorming. Elke partij brengt verschillende belangen, perspectieven en doelen met zich mee, wat kan leiden tot conflicterende prioriteiten. Besluitvorming binnen netwerken vereist daarom een andere aanpak dan binnen hiërarchische organisaties.

Structuur

Peter Hetebrij beschrijft in zijn boek “Een goed besluit is het halve werk” een gestructureerde benadering van besluitvorming die goed toepasbaar is in netwerken. Volgens Hetebrij draait goede besluitvorming om een aantal kernprincipes:

• Duidelijke doelen: Het is essentieel dat alle betrokkenen het eens zijn over wat ze gezamenlijk willen bereiken. Dit vormt de basis voor elk besluit en helpt conflicten te voorkomen.
• Transparante processen: Besluitvormingsprocessen moeten transparant zijn, zodat alle partijen weten welke stappen worden gezet en waarom. Dit vergroot het vertrouwen tussen de actoren in het netwerk.
• Betrokkenheid van stakeholders: Alle relevante stakeholders moeten worden betrokken bij het besluitvormingsproces. Dit betekent dat beslissingen niet van bovenaf worden opgelegd, maar dat iedereen de kans krijgt om zijn of haar perspectief in te brengen.

Eenvoudig en duidelijk

Bovenstaande principes zijn essentieel om besluitvorming in netwerken te begeleiden. In plaats van complexe bureaucratische processen, zoek je iedere keer opnieuw naar hoe het eenvoudiger kan en voor ieder duidelijk is. Dit sluit aan bij de visie dat beweging ontstaat door vertrouwen te geven en een duidelijke koers uit te zetten, waarbij je zowel korte- als langetermijndoelen in het oog houdt.

Het Netwerk Canvas: een handig hulpmiddel

Een van de tools die Willems, Linck en Kaats in “Organiseren in en met netwerken” introduceren, is het Netwerk Canvas. Dit canvas helpt om de belangrijkste bouwstenen van een netwerk overzichtelijk in kaart te brengen. Het stelt organisaties in staat om te identificeren wie de belangrijkste actoren zijn, wat de gedeelde ambities zijn, en hoe het fundament van samenwerking kan worden versterkt.

Maakt inzichtelijk

Het canvas is ook een nuttig hulpmiddel voor besluitvorming. Door de verschillende belangen, doelen en bijdragen van actoren duidelijk te schetsen, wordt inzichtelijk waar eventuele knelpunten liggen en hoe deze kunnen worden opgelost. Bovendien biedt het canvas ruimte om de voortgang van de samenwerking te monitoren en waar nodig aan te passen.

Brengt structuur

Het inzetten van een middel zoals een netwerk canvas helpt om samenwerking in een netwerk te structureren. Het houdt niet op bij het opstellen van zo’n canvas, van belang is het effectief toe te passen in de praktijk. Dit zorgt ervoor dat beslissingen gebaseerd zijn op een solide fundament van gedeelde inzichten en ambities.

Leiderschap in netwerken

Een andere belangrijke factor bij samenwerking en besluitvorming in netwerken is leiderschap. In hiërarchische organisaties is leiderschap meestal duidelijk gedefinieerd, maar in netwerken is dat minder vanzelfsprekend. Toch is leiderschap in netwerken cruciaal.

Opbouwen van vertrouwen

Netwerkleiderschap draait niet alleen over het nemen van beslissingen, maar vooral over het faciliteren van interactie en het opbouwen van vertrouwen tussen de actoren. Een goede netwerkleider zorgt ervoor dat iedereen wordt gehoord, dat er ruimte is voor dialoog en dat de samenwerking soepel verloopt. Eén persoon kan dit leiderschap vervullen en het leiderschap kan ook rouleren tussen verschillende actoren. Dat is afhankelijk van de context en de fase van de samenwerking.

Beweging creëren door besluitvorming

Besluitvorming in netwerken zorgt voor actie. In plaats van langdurig te plannen, zet je stappen en leer je van de praktijk. Besluiten moeten leiden tot handelen en voortgang. Dit is vooral belangrijk in complexe netwerken waar stilstand vaak succes in de weg staat.

Juist bij tegenstrijdige belangen

Zoals Hetebrij stelt, zorgt een goed besluit ervoor dat de uitvoering soepel verloopt en dat er voortgang wordt geboekt.  Samenwerking in een netwerk krijgt vaak pas echt vorm door te doen, in plaats van eindeloos te plannen. Dit betekent dat besluitvorming niet stil hoeft te liggen bij onzekerheden of tegenstrijdige belangen. Integendeel, soms is het nodig om een eerste stap te zetten en gaandeweg te leren van de praktijk.

Creëer beweging

De aanpak van OverkampAdvies is gericht op het creëren van beweging, waarbij we ervoor zorgen dat de samenwerking niet blijft steken in plannen, maar daadwerkelijk tot resultaten leidt. Dit doen we door te focussen op duidelijke doelen, transparante processen en het opbouwen van vertrouwen tussen de betrokken partijen.

Conclusie: besluitvorming en leiderschap

Samenwerken in complexe netwerken is uitdagend en biedt enorme kansen voor organisaties die bereid zijn om te investeren in goede besluitvorming en leiderschap. Met praktische tools zoals het Netwerk Canvas, de principes van Hetebrij’s besluitvormingstheorie en de pragmatische aanpak van OverkampAdvies, kunnen organisaties effectief navigeren door de complexiteit van netwerken.

Navigeren door netwerken

Wil jij met jouw organisatie beweging creëren in een complex netwerk? OverkampAdvies staat voor je klaar. Wij brengen beweging in je organisatie en in je netwerk  door simpelweg aan de slag te gaan en onderweg aanpassingen te maken.