Vertragen om vooruit te komen

In complexe en onvoorspelbare omgevingen zoeken bestuurders en beleidsmakers vaak naar heldere oplossingen, efficiënte processen en meetbare resultaten. Maar wat als de echte uitdaging niet ligt in het oplossen, maar in het verdragen? Wat als de essentie niet de actie is, maar het vermogen om onzekerheid te doorstaan?

Dat vraagt om een heroriëntatie van organisatieadvies en dan is een ander perspectief nodig: van maakbaarheid naar aanwezigheid, van beheersen naar vergezellen, waarbij vertragen om verder te komen vaak de sleutel is. In dit artikel lees je meer hierover.

Uitstellen

Verdragen dat je de route naar een oplossing niet kent en niet weet waar je uit moet komen en soms zelfs geen gevoel van richting hebt is iets anders dan passief zijn of weglopen voor de werkelijkheid. Integendeel, het is een bewuste keuze om niet direct in te grijpen, maar eerst te verkennen en te begrijpen. Voor bestuurders en organisatieadviseurs betekent dit het durven loslaten van de reflex om direct te interveniëren en in plaats daarvan het proces en de dynamiek binnen een organisatie te doorgronden. Dit vereist een open houding, geduld en het vermogen om complexiteit niet te reduceren tot hapklare brokken.

Ruimte voor onzekerheid

Veel organisatievraagstukken zijn wicked problems: hardnekkig, veranderlijk en zonder eenduidige oplossing. Denk aan transities in de publieke sector, samenwerking binnen netwerken of het omgaan met maatschappelijke onrust. Hier past geen standaardoplossing, maar een benadering die ruimte laat voor onzekerheid en experiment. Dit vraagt om:

• Vertragen en verdiepen: In plaats van snelle successen najagen, onderzoeken wat werkelijk nodig en passend is.
• Vertrouwen in het proces: Niet direct sturen op uitkomsten, maar begeleiden en afstemmen op wat zich aandient.
• Geduld en meebewegen: Organisatieontwikkeling verloopt niet lineair. Soms is stilstand nodig om vooruitgang mogelijk te maken.
• Het kleine zien: Grote veranderingen beginnen bij subtiele verschuivingen in houding en interactie.

Moed en bescheidenheid

De klassieke rol van de adviseur als expert die oplossingen aandraagt, is niet toereikend. In de complexiteit van vandaag is een andere rol nodig. Een adviseur die betrokken aanwezig is, ook als oplossingen uitblijven en helpt een organisatie haar eigen antwoorden te vinden. Niet door te sturen, maar door ruimte te scheppen, te benoemen en reflectie mogelijk te maken.

Dit vraagt moed: de moed om niet alles te weten, en dit niet weten niet te verhullen achter methodieken en KPI’s, maar deze vruchtbaar te maken. Het vraagt ook om bescheidenheid: erkennen dat niet alle vraagstukken oplosbaar zijn, en dat betekenisvolle aanwezigheid een kracht op zich is..

Het resultaat van uithouden

Door het uithouden ontstaat ruimte voor diepere inzichten, duurzame verandering en echte verbinding binnen organisaties. Niet alles hoeft opgelost te worden om vooruit te komen. Soms is aanwezig zijn op zich al de interventie die nodig is.

Leiderschap en advies anno nu vraagt niet alleen om daadkracht, maar ook om de wijsheid om te kunnen wachten, het ongemak te verdragen en aanwezig te blijven. Wie dat kan uithouden, maakt het verschil..